Choć minęło już 10 lat od czasu, gdy z polskich ulic zniknęły popularne „eRki”, to potoczne określenie karetki pogotowia na stałe weszło do obiegowego użycia. Jakie oznaczenia aktualnie znajdują się na ambulansach i do czego służą poszczególne rodzaje karetek? Zapraszamy do zapoznania się z aktualnymi zasadami znakowania pojazdów wykorzystywanych w ratownictwie medycznym.
Jakie oznaczenia karetek pogotowia występowały przed 2010 rokiem?
Poprzedni system znakowania pojazdów do transportu medycznego zakładał ich podział m.in. na karetki typu W, służące do ratowania poszkodowanych w wypadkach (karetka wypadkowa) oraz pojazdów reanimacyjnych, czyli popularnych karetek R. Od 2010 roku obowiązuje nowy podział, w wyniku którego w polskim ratownictwie medycznym nie funkcjonują już „eRki” – zastąpiły je takie rodzaje pojazdów, jak karetka S (specjalistyczna) czy P (podstawowa).
Aktualne wytyczne znakowania ambulansów
Nowa klasyfikacja wprowadzona została w 2010 roku na mocy Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia, określających nie tylko nowe oznaczenia karetek pogotowia, ale również szczegółowe wytyczne znakowania tego rodzaju pojazdów. Te same dokumenty określają również zasady umundurowania zespołów ratownictwa medycznego oraz obsady poszczególnych rodzajów karetek.
W rozporządzeniu czytamy, że ambulanse powinny mieć barwę białą lub żółtą, natomiast na bokach pojazdu musi znaleźć się logo ratownictwa medycznego oraz nazwa stacji, na której wyposażeniu znajduje się samochód. Na masce auta ma znajdować się napis „AMBULANS” w lustrzanym odbiciu o czerwonym lub granatowym kolorze i wysokości liter 22 cm. Taki sam napis musi znaleźć się na tylnych drzwiach karetki, jednak tam rozmiar znaków wynosi 10 cm.
Obowiązkowym elementem oznaczenia każdego ambulansu jest również jednoliterowy symbol, klasyfikujący dany rodzaj karetki do konkretnej grupy pojazdów ratowniczych. Przez lata najpopularniejsze były te z literą R – a z jakimi oznaczeniami karetki pogotowia możemy spotkać się obecnie?
Rodzaje karetek i ich oznaczenia
Po 2010 roku na polskich drogach najczęściej spotykane karetki to te z literami P oraz S. Karetka P to pojazd stosowany przez podstawowe zespoły ratownictwa medycznego. Tego rodzaju ambulanse kierowane są m.in. do zachorowań, wypadków drogowych lub urazów, niewymagających obecności w zespole lekarza o określonej specjalności. Obsadę osobową takiego pojazdu stanowi co najmniej dwoje ratowników medycznych lub pielęgniarzy. Nie jest obowiązkowa obecność lekarza. W sytuacji, gdy żaden z członków załogi karetki P nie ma uprawnień do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych, trzecim członkiem obsady może być kierowca.
Z kolei karetka S to pojazd reanimacyjny, (następca dawnej R-ki) używany w stanach zagrożenia życia pacjenta. W obsadzie takiego ambulansu muszą znajdować się minimum 3 osoby, z których jedna musi być lekarzem. Czwartym członkiem załogi może być kierowca. Karetki S posiadają nie tylko najliczniejsze zespoły, ale także najbardziej zaawansowane wyposażenie medyczne.
Karetka N, T, POZ, NPL – co oznaczają te symbole?
Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że karetka S oraz karetka P to niejedyne pojazdy ratownictwa medycznego, które każdego dnia wysyłane są w celu ratowania zdrowia i życia pacjentów. Kolejne, choć mniej popularne rodzaje karetek jeżdżących po Polsce to m.in.:
- karetka N – neonatologiczna. Tego rodzaju pojazdy wykorzystywane są do transportu noworodków oraz niemowląt przed ukończeniem 1. roku życia,
- karetka T – w odróżnieniu od karetek N, S oraz P, służących do ratowania życia i zdrowia, wykorzystywana do transportu medycznego osób, które nie wymagają intensywnego nadzoru medycznego oraz do przewozu krwi,
- karetki POZ – znajdujące się na wyposażeniu ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej, najczęściej wykorzystywane do wizyt domowych lekarza rodzinnego,
- karetki NPL – pełniące dyżury zarówno w dni powszednie, jak i dni wolne oraz w święta (nocna pomoc lekarska).
Karetki jak radiowozy?
Choć poszczególne oznaczenia karetek pogotowia zachowają swój dotychczasowy kształt, Ministerstwo Zdrowia przygotowuje inną, znaczącą zmianę w znakowaniu ambulansów. Do 1 stycznia 2028 roku wszystkie pojazdy mają zyskać jednolitą, żółtą barwę. Obecnie karetka P podobnie jak karetka N oraz pozostałe rodzaje samochodów ratowniczych, mogą być pomalowane na biało lub żółto. Celem zmiany koloru jest dążenie do ujednolicenia kolorystyki karetek na terenie całej Unii Europejskiej – w zdecydowanej większości państw członkowskich obowiązuje właśnie barwa żółta.
Systemowa zmiana, która obejmie wszystkie rodzaje karetek, ma przypominać tę, której kilka lat temu poddano policyjne radiowozy, gdy tradycyjne białoniebieskie barwy zastąpiło srebrno-niebieskie malowanie, również dominujące na terenie całej UE.